• „PRAT”  JACEK DRĄŻKIEWICZ,
  • ul. Ogrodowa 1;  96-325 Radziejowice;   NIP: 838-164-28-79
  • Szybki kontakt: (22) 408 04 43;  48.733 70 50 70

Turcja

TurcjaTurcję bez zbytniej przesady można uznać za jeden z najciekawszych krajów świata. Jest tutaj wszystko to, co jest gwarantem udanych wakacji – piękne morze i krajobrazy, wyśmienita kuchnia, gościnni ludzie, a także ciekawe zabytki będące świadectwem panowania Hetytów, Frygów, Lidyjczyków, Persów, Greków, Rzymian oraz wspaniałości Cesarstwa Bizantyjskiego i Imperium Osmańskiego, na czasach republiki Tureckiej Atatürka skończywszy. Uzupełnienie oferty stanowi wspaniała kuchni a i niezwykle serdeczni ludzie.

Trzeba koniecznie:Odwiedzić Stambuł - perłę architektury bizantyjskiej, jedyne miasto położone na dwóch kontynentach
  • Zwiedzić największy pałac sułtański TOPCAPI
  • Podziwiać bizantyjskie freski w świątyniach HAGIA SOFIA i CHRYSTUSA na CHORZE
  • Pospacerować wąskimi uliczkami Wielkiego Bazaru
  • Popływać statkiem po Bosforze
  • Zwiedzić jedno z wielu miast greckich lub rzymskich (Efez, Priene, Milet, Didyma, Pergamon, Perge, Side)
  • Poczuć niesamowitą atmosferę Safranbolu – miasteczka z zachowanymi drewnianymi domami osmańskimi (lista UNESCO)
  • Pospacerować po fantastycznych dolinach Zelve i Goreme w Kapadocji i zwiedzić jedno z podziemnych miast (np. Kaymakli i Derinkuyu)
  • Odbyć lot balonem ze wschodem słońca w Kapadocji!! Niezapomniane wrażenia!!!
  • Odwiedzić wapienne tarasy w Pamukkale
  • Wypocząć na jednanej z wielu plaż na Riwierze Tureckiej (polecam szczególnie Oludeniz)
Podstawowe informacjeNazwa oficjalna: Republika Turecka
Data powstania: 23.10.1923
Ustrój polityczny: parlamentarna demokracja o charakterze unitarnym
Podział administracyjny: 67 prowincji
Język państwowy: turecki
Stolica: Ankara (ok. 4,5 mln mieszkańców)
Sąsiedzi: Armenia (268 km); Azerbejdżan (9 km); Bułgaria (240 km); Gruzja (252 km); Grecja (206 km); Iran (499km); Irak (331 km); Syria (822 km)
Powierzchnia: 780 580 km2
Liczba mieszkańców: ponad 70 mln
Gęstość zaludnienia: 90 mieszkańców / km2
Grupy etniczne: Turcy (80%), Kurdowie (20%)
Podział ludności ze względu na wyznanie: muzułmanie 99,8%%, inne 0,2%

HistoriaMówiąc o historii Turcji rozważamy tak naprawdę historię licznych cywilizacji i kultur, które zamieszkiwały Półwysep Anatolijski. Wszystkie ludy Anatolii pozostawiły po sobie ciekawe pamiątki - zabytki będące świadectwem świetności miast neolitycznych (Çatalhöyük) panowania Hetytów, Frygów, Lidyjczyków, Persów, Greków, Rzymian oraz wspaniałości Cesarstwa Bizantyjskiego i Imperium Osmańskiego, na czasach republiki Tureckiej Atatürka skończywszy.
Najstarsze miasto na terenie obecnej Turcji to leżące w pobliżu Konyi Çatalhöyük. Możemy dzisiaj podziwiać neolityczne domy z przed 9000 lat. Miasto liczyło około 5000 tys mieszkańców. Nie zajmowało jednak dużej powierzchni ze względu na brak ulic. Domy graniczyły ze sobą bezpośrednio lub zachowana była jedynie wąska przestrzeń, w której gromadzono odpadki i wszelkie inne nieczystości. Domy nie miały okien, a jedyne wejście było z góry przez dach. Zazwyczaj w domu mieszkało 10 osób. Nie było w mieście świątyni, publicznego spichlerza, cmentarza. Wszystkie te funkcje pełnik każdy dom z osobna. Dom składał się z dużej izby, gdzie znajdowało się palenisko, żarno (parzenica była głównym pożywieniem) oraz ławka. Podobno pod tą ławką chowano zmarłych. Domy wykorzystywane były zazwyczaj przez 80 lat. Następnie wyły „wyburzane” według ustalonej procedury, a na ich miejscu powstawały nowe. Życie towarzyskie (zwłaszcza latem) odbywało się na dachach, gdzie często umiejscawiane były paleniska.
Pierwsze silne imperium w Azji Mniejszej stworzyli Hetyci. Hetyci byli ludem zamieszkującym w starożytności tereny dzisiejsze Turcji od XVI w. p.n.e. W XIII wieku Egipt zagrażał interesom Hetytów w Syrii, wiec rywalizację tę rozstrzygnęła bitwa o Kadesz (prawdopodobnie z 1286 r. p.n.e.), po której mimo tego iż faraon Ramzes II chwalił się zwycieństwem, jednak prawdopodobnie przegrał z Hetytami. Do dzisiaj zachował się pierwszy znany w historii traktat pokojowyz 1270 r. p.n.e. Imperium było ogromne. Dziełem Hetytów był wynalazek wytopu żelaza (dzięki niemu mieli dobrą broń). Lata istnienia imperium obfitowały w ciągłe walki. Niestety wraz z początkiem XII w. p.n.e. imperium Hetytów upadło przez najazdy Ludów Morza – wśród, których prym wiedli Frygijczycy i Lidyjczyczy.
Potęga państwa Frygijskiego nastąpiła około VIII w. p.n.e., kiedy rządy sprawował legendarny król Midas. Stolicą państwa było miasto Gordon (100 km na wschód od Ankary). Imperium regularnie było łupione przez Kimmeriów, którzy ostatecznie doprowadzili do jego upadku.
Po Frygach zachodnie tereny Azji Mniejszej podbili Licyjczycy. Najbardziej znany władca to Krezus, panujący w stoicy państwa – Sardem. Za jego panowania wybijane były pierwsze na świecie monety. Świetność Lidii zakończyły podboje perskie. Panowanie persie budziło opór greckich kolonii, które zaczynały odgrywać w Azji Mniejszej coraz większe znaczenie. Persowie mieli ambicie, aby podbić całą Grecję, jednak przegrane wojny pod Maratonem (490 r p.n.e.), Salaminą (480 r p.n.e.) i Platerami (479 r p.n.e.) zniweczyły ich plany.
Perskie panowaniu w Azji Mniejszej zakończyło się wraz z podbojami macedońskiego króla Aleksandra Wielkiego. Jego ogromne imperium (dotrwał aż do Indii) po jego śmierci podzielone zostało na regiony, którymi zarządzali następcy Aleksandra Wielkiego zwani diadochami. Z czasem regiony stały się niezależnymi państwami. W Azji Mniejszej największe znaczenie miał Pergamon (państwo, gdzie wynaleziono pergamin, stąd nazwa). Królowie pergamońscy (Atallos I, Eumenes II, Attalos II, Attalos III) umacniali potęgę państwa, także w czasach świetności państwo rozciągało się przez całą Azje Mniejsza od Morza Marmara do Morza Śródziemnego. Ostatni król Pergamonu Attalos III w 133 r p.n.e. zapisał państwo Pergamon w testamencie Rzymowi, który utworzył tu prowincję Azja Mniejsza.
Dzięki panowaniu Rzymskiemu dokonuje się wielki postęp cywilizacyjny – budowano liczne drogi, akwedukty i mosty. Największy rozkwit prowincji przypada na rządy Hadriana i Trajana w II w n.e. Warto dodać, że od samego początku tereny Azji mniejszej stanowiły ważny obszar rozkwitu chrześcijaństwa. Najważniejsze chrześcijańskie gminy (7 Kościołów Apokalipsy) to: Efez, Pergamon, Smyrna (dzisiejszy Izmir), Triatra (obecnie Akhisar), Sardem (obecnie Sart), Filadelfia (dzisiaj Alaşehir) oraz Laodycea (położona nieopodal miasteczka Eskihisar w prowincji Denizli). W Efezie ostatnie lata swego życia spędziła Maryja, matka Jezusa. Tu odbył się Sobór powszechny w 431 roku. Co roku w uroczystość Wniebowzięcia odprawia tu Mszę świętą katolicki arcybiskup Izmiru. Jest to jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych, odwiedzane przez wielu papieży (m.in. Jan Paweł II i Benedykt XVI).
Po upadku cesarstwa Zachodniego (Italii) cesarz Konstantyn Wielki (306-337) przeniósł stolicę do leżącego nad Bosforem Bizancjum, nazywanego Nowym Rzymem a wkrótce (na część władcy) Konstantynopolem. W tym czasie chrześcijaństwo staje się uznaną religią państwową. Najwybitniejszym cesarzem Bizantyjskim był Justynian Wielki (527-565). W czasie jego panowania powstaje najwspanialsze dzieło sztuki bizantyjskiej – katedra Konstantynopolu Hagia Sofia.
Od XI wieku tereny Azji Mniejszej były sukcesywnie podbijane przez Seldżuków (Turków). Założyli oni sułtanat Rum, którego stolicą była dziksza Konya. Następnie następowały podboje Turków Osmańskich. W 1365 roku przenieśli Turcy stolicę imperim do Adrianopolu (Edirne) i zaczęli zagrażać Bizancjum. Ostatecznie zdobycie miasta nastąpiło w roku 1453 przez Mehmeda II (zwanego Zdobywcą).
Złoty wiek imperium Osmańskiego przypada na panowanie Sulejmana Wspaniałego (1520-1560). Turcy zdobywają m.in. Belgrad i część Węgier, zagrażając Habsburgom pod Wiedniem. Ostatecznie zostają wyparci z Europy Środkowej w 1683 r. po odsieczy wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego.
Ostateczny upadek sułtanatu związany był z wydarzeniami z czasów I wojny światowej. Proniemiecka polityka Turcji spowodowała, że jej tereny stały się miejscem działań wojennych państwa alianckich, które zamierzały podzielić miedzy siebie tereny ogromnego imperium. W działaniach narodowowyzwoleńczych zasłyną generał Mustafa Kemal (Atatürk), który poprowadził Turków do zwycięstwa a w 1923 r. proklamował Republikę Turecką, stając się jednocześnie wielkim reformatorem kraju (m.in. obalono sułtanat i kalifat, wprowadzono nakaz noszenia strojów cywilnych (a nie religijnych), wprowadzono kodeksy cywilne, prawne, handlowe, wprowadzono kalendarz gregoriański, zlikwidowano poligamie, wprowadzono nazwiska, stolicą stała się Ankara). Atatürk umiera w 1938 r.
Obecna Republika Turecka od kilku lat star się o rozpoczęcie rozmów w kwestii aneksji do struktur UE. Wydaj się jedna, że na taką decyzję (jeśli w ogóle się realizuje) będą jeszcze Turcy musieli długo poczekać.

Atrakcje turystyczneTurcja jest niesamowicie interesującym krajem i wymienianie wszystkich atrakcji jest po prostu niemożliwe. Dlatego prezentujemy jedynie najciekawsze i najczęściej odwiedzane przez turystów.


Atrakcje kulturoweStambuł ( Istanbul) – największe miasto Turcji i jedno z największych miast świata, położone na dwóch kontynentach – europejskim i azjatyckim, które oddziela cieśnina Bosfor. Miasto obfituje w wiele cennych zabytków z czasów bizantyjskich i osmańskich. Największe atrakcje miasta można podzielić na:

  • Muzea:
Hagia Sofia (Kościół Mądrości Bożej ) z VI wieku, zmieniony za czasów tureckich na meczet (1453 rok), a od 1935 na muzeum. Czwarty co do wielkości kościół świata.

  • Meczety:
Błękitny Meczet (Sultan Ahmet Camii) zbudowany w latach 1609–1616. Największy i najbardziej znaczący meczet miasta (6 minaretów).

Meczet Sulejmana (Süleymaniye Camii) zbudowany 1550–1557. Budową tego meczetu dowodził wybitny budowniczy epoki osmańskiej- Sinan.

  • Pałace:
Pałac Topkapi (Topkapı Sarayı). Budowany pomiędzy XV i XIX wiekiem. Centrum administracyjne imperium osmańskiego przez 400 lat (siedziba sułtana)

Pałac Dolmabahçe (Dolmabahçe Saray). Wybudowany na rozkaz sułtana Abdulmecida I. Po powstaniu Republiki Tureckiej oddano go do dyspozycji Atatürka, który zmarł tu 10 listopada 1938 roku.

  • Hipodrom - Na hipodromie odbywały się wyścigi zaprzęgów konnych. Było to centrum kulturalno-rozrywkowe starożytnego Konstantynopola. Obecnie znajduje się tu Obelisk Teodozjusza I, Obelisk Konstantyna VII oraz Kolumna Wężowa. W 1898 roku wybudowano tutaj fontannę – dar cesarza Niemiec Wilhelma.
  • Kryty Bazar (Kapalıçarşı) – najważniejsze miejsce handlowe w Stambule. Jest jednym z największych obiektów tego typu w Turcji i na świecie. Bazar zajmuje powierzchnię 30 hektarów, ma 61 ulic z około 4000 sklepów, 22 bramy, restauracje i kawiarnie i dwa meczety. Sprzedaje się tu między innymi przyprawy, biżuterię, skóry, wyroby garncarskie oraz dywany.
  • Podziemna Cysterna Bazylikowa (Yerebatan Sarnıcı). Cysterna bazylikowa to największa z wielu cystern zbudowanych w Stambule w czasach bizantyjskich. Do podtrzymania stropu użyto 336 kolumn z wielu rzymskich budowli. Jako podstawy do dwóch kolumn użyto płaskorzeźb głowy meduzy.

PergamonPergamon to miasto w północno-zachodniej Turcji. Pergamon należał do najpiękniejszych miast Starożytności. Szczególne wrażenie robi urbanistyka hellenistyczna, szczególnie akropol pergamoński, położony na wzgórzu o wysokości 300 m. Rozplanowanie licznych budowli i siatka ulic nawiązywały do ukształtowania terenu. W skład kompleksu wchodziły m.in.:

Biblioteka Pergamońska (druga po Bibliotece Aleksandryjskiej, której budowę rozpoczął Attalos I. Zbiory biblioteki liczyły ok. 200 000 zwojów);
  • teatr dla 10 000 widzów. Widownia została wbudowana w strome zbocze. W pobliżu teatru znajdowała się świątynia.
  • świątynia Ateny Polias, zbudowana w sąsiedztwie biblioteki;
  • pałac królewski i arsenał;
  • ołtarz pergamoński poświęcony Zeusowi i Atenie, zbudowany w II wieku p.n.e. dla uczczenia zwycięstwa nad Galatami. Elementy ołtarza zostały wywiezione za zgodą sułtana do Berlina i obecnie znajdują się w Muzeum Pergamońskim. Na tarasie akropolu pozostała jedynie podbudowa ołtarza;
Na akropolu znajduje się także częściowo zrekonstruowana świątynia Trajana. Poświęcona Zeusowi, a następnie Trajanowi oraz Hadrianowi. W dobrym stanie zachowała się podziemna część budowli, która była wykorzystywana pod magazyny.

Poza wzgórzem akropolu, w pobliskiej dolinie mieścił się słynny

asklepiejon – poświęcony Asklepiosowi i Higienie. Jest to wspaniały kompleks sakralno – uzdrowiskowy.

EfezEfez to miasto w zachodniej Turcji słynące ze wspaniałych Antycznych zabytków. Przede wszystkim warto przespacerować się3 głównymi ulicami miasta, przy których możemy zobaczyć:

  • Odeon znajduje się w pobliżu górnej agory. Jest to niewielki teatr mieszczący na widowni około 2000 osób. Odbywały się w nim koncerty i spotkania rady miasta. Prawdopodobnie odeon posiadał drewniane zadaszenie chroniące przed promieniami słońca i opadami deszczu.
  • Prytanejon – budynek rady miejskiej, zbudowany w I wieku, podczas sprawowania władzy przez Oktawiana Augusta. Był to budynek poprzedzony dziedzińcem otoczonym portykami. Na dziedzińcu palił się wieczny ogień (bogini Hestii), którym opiekowali się kapłani Kureci. Było to też miejsce poświęcone bogini Artemidzie, której posąg został znaleziony na terenie wykopalisk Z budynku prytanejonu zachowały się tylko nieliczne elementy, np. pojedyncze kolumny z fragmentem belkowania, łuk nad przejściem.
  • Droga Kuretów będąca częścią świętej drogi wiodącej do Świątyni Artemidy, prowadzi od budynku odeonu w kierunku Biblioteki Celsusa. Zgodnie z tradycją przechodziła tędy procesja kapłanów Kuretów niosących drewno do podtrzymywania świętego ognia. Wzdłuż drogi zachowały się liczne pomniki.
  • Świątynia Domicjana, zbudowana w latach sprawowania władzy przez cesarza, należała do największych w mieście. Mieściła się na Placu Domicjana. Przed nią, na dwumetrowym postumencie, ustawiono pokaźny pomnik cesarza Domicjana.
  • Fontanna Pollia została zbudowana w 97 przez Sextiliusa Pollio. Zasilana była z akweduktu doprowadzającego wodę na agorę.
  • Brama Herkulesa zbudowana została na przełomie IV i V wieku nad Drogą Kuretów. Była to dwupoziomowa konstrukcja. Zachowane filary, ozdobione reliefami z wyobrażeniem Herkulesa pochodzą ze starszej bramy, zbudowanej w II wieku najprawdopodobniej w pobliżu bramy wjazdowej do miasta. Brama ta miała uniemożliwić wjazd większych pojazdów. Oprócz filarów zachował się także fragment reliefu przedstawiający boginię Nike.
  • Fontanna Trajana, zbudowana została na początku II wieku dla upamiętnienia cesarza Trajana. Z posągu Trajana zachowała się tylko stopa.
  • Świątynia Hadriana, zbudowana w porządku korynckim w II wieku dla uczczenia cesarza Hadriana. Fryz w przedsionku, ozdobiony został płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny obrazują mity, które opowiadają o losach herosów i bogów (np. legendarny założyciel Efezu, Androklos).
  • Łaźnie Scholastyki, typowe termy rzymskie, zostały zbudowane w I wieku, odnowione zostały w V wieku przez kobietę o imieniu Scholastyka, której posąg nadal znajduje się na tarasie, przy wejściu do łaźni.
  • Latryny dla mężczyzn, graniczą z Łaźnią Scholastyki. Był to częściowo zadaszony budynek z basenem w centralnej części. Dach podpierały kolumny a ściany zdobiły marmurowe płyty. Latryny zaopatrzone były w system kanalizacyjny, usuwający nieczystości przez bieżącą wodę.
  • Biblioteka Celsusa – wspaniały przykład budownictwa z czasów rzymskich. Budynek graniczył bezpośrednio z agorą portową.
  • Brama Mazeusa i Mitridiusza, znajduje się w sąsiedztwie biblioteki Celsusa i agory handlowej. Została zbudowana przez Mazeusa i Mitrydatesa (wyswobodzonych niewolników) i dedykowana cesarzowi Augustowi.
  • Ulica Marmurowa, prowadzi od biblioteki Celsusa, wzdłuż handlowej agory, w kierunku teatru. Jest to wykładany marmurowymi płytami odcinek Świętej Drogi, która prowadziła aż do Świątyni Artemidy. Uwagę turystów zwraca relief na jednej z płyt, przedstawiający głowę kobiety i lewą stopę, wskazującą kierunek. Najprawdopodobniej była to reklama domu publicznego.
  • Wielki Teatr mieszczący się przy zbiegu ulicy Marmurowej i drogi Arkadyjskiej został wkomponowany w zbocze góry Pion (Panaır). Budowę teatru rozpoczęto podczas sprawowania władzy przez Lizymacha w III wieku p.n.e. Obecny wygląd teatru zawdzięczamy rzymskim architektom. W teatrze przygotowano miejsca dla 24 tysięcy widzów.
  • Droga Arkadiusza nazywana też Arkadyjską albo drogą portową, prowadzi od teatru w kierunku portu. Jej nazwa związana jest z imieniem cesarza Arkadiusza, który doprowadził do jej odbudowy.

Na terenie ruin odkryto jeszcze wiele innych obiektów. Większość z nich jest niedostępna dla zwiedzających. Na terenie Efezu nadal są prowadzone prace archeologiczne.

W Efezie znajdowała się słynna świątynia Artemidy (uznawana za jeden z siedmiu cudów świata), ale nie przetrwała ona do naszych czasów. Jej pozostałości znajdują się przy szosie łączącej Selçuk z Kuşadası.

KonyaKonya jest jednym z najbardziej religijnych i konserwatywnych miast w Turcji. Znajduje się tutaj Mauzoleum Mevlany - założyciela Zakonu Tańczących Derwiszy.

KapadocjaKapadocja – kraina historyczna w centralnej Turecji (Centralnej Anatolii), znana przede wszystkim z domów i kościołów wykutych w wulkanicznych skałach. Kapadocja była aż do średniowiecza silnym ośrodkiem chrześcijaństwa oraz miejscem narodzin idei życia klasztornego. Najważniejsze atrakcje Kapadocji to:

    Twierdza Üçhisar (skalne miasto)
    Skalne kościoły w Göreme (lista UNESCO)
    Podziemne miasta (m.in. w Kaymakli i Derinkuyu)

Safranbolumiasteczko w Turcji koło Karabüku i 100 km od południowego wybrzeża Morza Czarnego.

Safranbolu jest starym miastem słynącym z pięknie odrestaurowanych, drewnianych domów osmańskich. W 1998 r Safranbolu zostało wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Atrakcje przyrodniczePAMUKKALE – niesamowite krajobrazy wapiennych tarasów przy ruinach starożytnego miasta Hierapolis.

KAPADOCJA - kraina historyczna w TureckiejAnatolii, znana przede wszystkim z charakterystycznych form tufowych tworzących księżycowy krajobraz. W Kapadocji znajduje się liczne doliny, których zwiedzanie dostarcza niesamowitych emocji (Zelve, Göreme, Ihlara, Dolina Miłości)


KuchniaKuchnię turecką można traktować w kategorii jednej z największych atrakcji turystycznych tego kraju. Ogromna i różnorodna gospodarka rolna dostarcza świeżych i smacznych produktów do gotowania.

Narodowym daniem Turcji jest oczywiście kebab, który jest podawany na szereg sposobów m.in. döner kebab (kebab z pionowego rusztu), szisz kebab (szaszłyk z mięsa pokrojonego w kostkę), adana kebab (siekane mięso pieczone na szpikulcu). Wśród głównych dań warto spróbować kofte – rodzaj kotletów mielonych, podawanych zwykle z ryżem. Dodatkiem do dań obiadowych są dolmy, czyli faszerowane warzywa (głównie papryka, bakłażany, pomidory). Warto również spróbować pide – turecką pizzę z mięsem oraz tureckich naleśników – gözleme.

Z deserów tureckich polecam baklawy i hałwy, a do tego turecką herbatę (czaj)