Turystyka na szczeblu centralnym

Turystyka na szczeblu centralnym

W celu skutecznej realizacji zadań związanych z turystyką w wielu europejskich państwach wyróżniamy dwa rodzaje organizacji zajmujących się zarządzaniem turystyką na szczeblu centralnym. Są to:

• Narodowe Administracje Turystyczne (NTA - National Tourism Administration)
• Narodowe Organizacje Turystyczne (NTO - Nacionale Tourism Organization)

      Funkcje NTA pełną organy władzy państwowej (właściwi ministrowie). W Polsce funkcje NTA pełni Ministerstwo Gospodarki.
Główne zadania NTA:

• prowadzenie szeroko rozumianej polityki turystycznej
• tworzenie ram prawnych funkcjonowania rynku usług turystycznych

    Funkcję NTO pełnią wyspecjalizowane organizacje publiczne lub publiczno-prawne, finansowane w przeważającej części z budżetu państwa. W Polsce funkcje NTO pełni Polska Organizacja Turystyczna.
Główne zadanie NTO:

• wsparcie sektora turystycznego poprzez szeroko rozumianą działalność informacyjną, marketingową i promocyjną.

NTA i NTO w wybranych krajach Europy w 2006 roku: W latach 1991-2000 organem centralnym odpowiedzialnym za sprawy z dziedziny turystyki w Polsce był Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Sprawy turystyki były prowadzone w następujących jednostkach organizacyjnych:

• Departament Gospodarki Turystycznej
• Departament Promocji Turystyki
• Departament Zagraniczny
• Departament Inwestycji

     Ponieważ UKFiT zajmował się jednocześnie polityką turystyczną i promocją a zakres jego działania wykraczał daleko poza sprawy związane z turystyką (także sport, rehabilitacja, kultura fizyczna, rekreacja) nie mógł on działać efektywnie w sprawach rozwoju turystyki. Ponadto organizacja UKFiT odbiegała daleko od wprowadzanych w innych krajach rozwiązań związanych z szeroko rozumianą decentralizacja władzy centralnej na rzecz regionalnych podmiotów.
W celu usprawnienia zarządzania turystyką w Polsce w 2000 roku rozdzielono sprawy polityki turystycznej państwa od promocji turystycznej. Jeśli chodzi o politykę turystyczną w 2000roku podlegała ona przez krótki okres Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej a następnie przeszła pod kompetencje Ministra Gospodarki i Pracy, który to urząd funkcjonuje dzisiaj pod nazwą Ministerstwo Gospodarki. Zmiany w centralnej administracji zarządzającej turystyką w Polsce przedstawiały się następująco:


Tablica 1.1. Zmiany organizacyjne w centralnej administracji rządowej zajmującej się turystyką  Najnowsze rozwiązania organizacyjne na szczeblu centralnej administracji rządowej zajmującej się turystyką wprowadziło zarządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 w sprawie utworzenia "Ministerstwa Sportu i Turystyki". W skład Ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny Ministra oraz następujące komórki organizacyjne:

• Departament Ekonomiczno-Finansowy
• Departament Infrastruktury Sportowej
• Departament Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego
• Departament Turystyki
• Departament Współpracy Międzynarodowej
• Departament Prawno-Kontrolny
• Biuro Dyrektora Generalnego
• Biuro Administracyjne
• Biuro Spraw Obronnych i Ochrony Informacji Niejawnych
• Stanowisko do Spraw Audytu Wewnętrznego
• Biuro do Spraw EURO 2012
• Departament Sportu Kwalifikowanego i Młodzieżowego
• Departament Sportu Powszechnego

Do głównych zadań Departamentu Turystyki Ministerstwa Gospodarki należy:

1. Realizacji zadań związanych z kreowaniem rozwoju i promocji turystyki.
2. Opracowania, wdrażania i monitorowania programów i decyzji dotyczących sektora turystyki.
3. Prowadzenia spraw związanych z zagospodarowaniem turystycznym kraju.
4. Prowadzenia prac związanych z tworzeniem mechanizmów regulacji rynku turystycznego, w szczególności w zakresie rozwoju przedsiębiorczości, podnoszenia jakości oraz ochrony konsumentów usług turystycznych.
5. Dokonywania oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych.
6. Podejmowania prac legislacyjnych w zakresie warunków prowadzenia działalności gospodarczej w sferze turystyki.
7. Prowadzenia spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki określonych ustawą o usługach turystycznych, w tym:
• rozpatrywania odwołań od decyzji marszałków województw oraz przygotowywania odpowiedzi na skargi do sądów administracyjnych w sprawach dotyczących: organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, organizatorów szkoleń dla kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz podmiotów świadczących usługi hotelarskie w obiektach hotelarskich;
• sprawowania funkcji organu wyższego stopnia w stosunku do marszałków województw w zakresie wykonywania zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych;
• prowadzenie Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych;
• kontroli przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne w zakresie określonym ustawą o usługach turystycznych.
8. Prowadzenia spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki w zakresie uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego „przewodnik turystyczny” oraz do podejmowania działalności „pilot wycieczek”, a także przygotowania rozwiązań legislacyjnych, w tym projektów rozporządzeń dotyczących tego zawodu regulowanego i tej działalności.
9. Prowadzenia spraw wynikających z nadzoru ministra właściwego do spraw turystyki nad Polską Organizacją Turystyczną.
10. Opiniowania wniosków o nadanie odznaczeń państwowych oraz odznaki honorowej „Za zasługi dla turystyki”.
11. Realizacji zadań związanych z prowadzeniem badań statystycznych statystyki publicznej w zakresie statystyki turystycznej.
12. Udziału w procesie tworzenia prawa wspólnotowego dotyczącego turystyki oraz prowadzenia spraw wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w tym udziału w pracach komitetów i grup roboczych Rady Unii Europejskiej oraz komitetów i grup roboczych Komisji Europejskiej.
13. Prowadzenia spraw dotyczących turystyki, wynikających ze współpracy międzynarodowej.
14. Realizacji zadań dotyczących turystyki, wynikających z członkostwa Polski w instytucjach i organizacjach międzynarodowych (np. UNWTO, OECD, CEI).
15. Programowania oraz prowadzenia spraw w zakresie szkolenia i doskonalenia kadr zawodowych i społecznych turystyki.
16. Inspirowania i wspierania procesu kształcenia kadr turystyki.
17. Współpracy z jednostkami badawczo-rozwojowymi i jednostkami kształcącymi kadry dla turystyki.
18. Upowszechniania wyników prac badawczych, statystycznych, analiz, opracowań i informacji z zakresu gospodarki turystycznej.

Drugą instytucją szczebla centralnego odpowiedzialną za rozwój turystyki jest Polska Organizacja
Turystyczna (POT). Jest ona państwową osobą prawną odpowiedzialną za promocję turystyczną Polski. Do ustawowych zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy:

1. promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,
2. zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie,
3. inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,
4. inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw, oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także z nimi współdziałanie.

Na szczeblu regionalnym sprawami promocji zajmują się Regionalne Organizacje Turystyczne (ROT), a na szczeblu lokalnym - Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT). Organizacje te mają formę stowarzyszeń, a ich członkami mogą być w szczególności:

• jednostki samorządu terytorialnego,
• organizacje zrzeszające przedsiębiorców z dziedziny turystyki
• stowarzyszenia działające w dziedzinie turystyki

Nadzór nad ROT-ami i LOT-ami sprawuje minister właściwy ds. turystyki. Ustawa przyznaje ROT-om i LOT-om prawo prowadzenia działalności gospodarczej w rozmiarach służących realizacji ich celów statutowych.

Do zadań regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych należy:

1. promocja turystyczna obszaru ich działania,
2. wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej,
3. inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,
4. współpraca z Polską Organizacją Turystyczną.

Należy zaznaczyć, że poszczególne szczeble odpowiedzialne za promocję polski na poziomie kraju, regionu czy poszczególnych miejscowości nie są podporządkowane hierarchicznie, ale występują jako równoprawni partnerzy. Ponadto członkowstwo w organizacjach zarówno podmiotów sektora publicznego jak i prywatnego daje możliwości zgromadzenia większych środków finansowych i lepszego ich wykorzystania dla rozwoju turystyki.